Ortodonti Nedir?
Ortodonti; alt ve üst çeneler ile diş çapraşıklıklarının düzeltilmesi ile uğraşan bir diş hekimliği branşıdır. Çapraşık ve kötü konumlanmış dişleri temizlemek daha zor olduğu için, periodontal (dişeti) hastalıklara yakalanma ve diş çürüğüne bağlı olarak dişlerin erken kaybedilmesi riski vardır. Ayrıca çene kaslarında daha fazla baskıya neden olarak temporomandibular eklem bozukluklarına ve böylece baş ağrısına ,sırtta, ve omuzda ağrıya neden olabilirler.
ORTODONTİK ANOMALİLER NEDEN OLUŞURLAR?
- Süt dişlerinin erken kaybı: Küçük yaşta süt dişlerinin çürük sebebiyle kaybedilmesi ve yer tutucu ile süt dişlerinin yerinin korunmaması, gelişmekte olan daimi dişlerin yerinin kapanmasına neden olur.
- Genetik faktörler: Çene bozuklukları, kalıtımsal diş eksiklikleri, gömülü diş, dar üst çene, çapraşıklık problemleri de kalıtımsal olarak çocuğa geçebilmektedir.
- Kulak-burun-boğaz problemleri: Bademcik iltihabı, burun ve geniz eti varlığı; sürekli ağızdan nefes alıp verme, çene kemiklerinin kötü şekillenmesine, derin ve dar damağa sebep olabilir
- Kötü alışkanlıklar: Dil itme, parmak emme, uzun süre emzik veya biberon kullanma, dil emme, dudak emme, kalem ısırma, tırnak yeme gibi kötü alışkanlıklar da diş ve çene yapılarında ortodontik bozukluklara neden olabilmektedir.
- Daimi diş kayıpları: Erişkin yaşta çürük sebebiyle çekilen daimi diş boşlukları protetik olarak tedavi edilmediği taktirde, komşu dişlerde devrilme, çekim boşluğundaki yerin daralması, çiğneme alışkanlıklarında değişikliğe ve implant ya da köprü yapımında zorluklara neden olabilmektedir.
ÇOCUKLAR İÇİN İLK ORTODONTİK MUAYENE NE ZAMAN YAPILMALIDIR?
Çocukların 7 yaşını geçmeden ortodontik kontrolden geçmeleri tavsiye edilmektedir. Bu yaşlarda ortodonti uzmanı, henüz çocuğun ağzında süt dişleri varken çene ve diş gelişimindeki problemleri yakalayabilir. Erken teşhis önemli olup, bazı ortodontik problemler erken teşhis edildiğinde tedavisi çok daha kolay olmaktadır.Pek çok hastanın ortodontik tedavisi, çocukların hızlı büyüdüğü 9-14 yaşları arasında başlar.
Kimler ortodontik tedavi görebilir? Öncesinde ne gibi işlemler gerekir?
- Her yaşta ortodontik tedavi yapılabilir. Geçmişte ortodontik tedavinin sadece çocuklara uygulandığına dair yanlış bir kanı mevcuttu. Günümüzde ortodontik tedavi görmek isteyen erişkin hastalar oldukça yüksek sayıdadır. Yaş, ortodontik tedavi için olumsuz bir kriter değildir. Sağlıklı dişler her yaşta hareket ettirilebilir. Erişkin bireylerde gerekli olan durumlarda bazı protez uyguamalarına yardım veya estetik amaçlı ortodontik tedavi yapılabilir.Erişkin bireyler de kendi estetik veya fonksiyonel şikayetleri veya diş hekimlerinin yönlendirmesi ile bir ortodontistin kontrolünden geçmelidirler. Ortodontik tedavi görmenize engel olacak yaş dışında bazı faktörler mevcut ise bu konuda da en doğru yönlendirmeyi ortodontistiniz sağlayacaktır. Ortodontik tedaviye başlamadan önce ağız hijyeninin sağlanması için bütün çürük dişlerin tedavisi yapılmalıdır
- Diş taşı temizliği yapıması ve eğer diş eti probleminiz varsa diş etinin sağlıklı hale getirilmesi gereklidir
- Ortodontistinizin yönlendirmesi ile tedavi planlamasının hızlı ve eksiksiz biçimde yapılmasına yardımcı olacak panoramik ve sefalometrik röntgen filmlerinin çekilmesi (Bu röntgenler ağız içi ve ağız dışı olmak üzere çene ve dişlerde herhangi bir çürük, kist veya tümör gibi gözle görülemeyecek sorunları hekimin görmesini sağlar.
Tedavi öncesi ve sonrası olmak üzere; tedaviye yol gösterici olacak yüz, ağız ve dişlerinizin fotoğraflarının çekilmesiYine tedavi ve teşhis aşaması için üst çene ve alt çeneden ölçü için modellerin alınması gereklidir.
Ortodontik tedavi yaklaşımları nelerdir?
SABİT ORTODONTİK APAREYLER (BRAKETLER): Ortodontik tedavide en sık kullanılan yöntem, dişlerin üzerine braket yerleştirmektir. Braketler dişinizin üzerine özel bir yapıştırıcı ile yapıştırılır, tellerle dişlere kuvvet uygulanarak dişlerin hareket etmesi sağlanır
HAREKETLİ APAREYLER: Hareketli apareyler, basit problemlerin çözümünde kullanılan, hasta tarafından kolaylıkla takılıp çıkarılabilen apareylerdir. Hafif çapraşıklıklarda, hafif yer darlıklarında tercih edilir.
FONKSİYONEL APAREYLER: Fonksiyonel apareyler kişinin çene bozukluklarına sahip büyüme gelişm dönemindeki bireylerde çene kaslarının oluşturduğu kuvvetlerden yararlanarak, bu kuvvetleri dişlere ve çenelere ileterek düzgün bir kapanış sağlanmasına yardımcı olur. Takılıp çıkarılabilir tipleri olduğu gibi sabit tipleri de mevcuttur
ŞEFFAF PLAKLAR: Hafif-ortaortodontik bozukluklarda ya da aktif ortodontik tedavi sonrası elde edilen durumun korunması amacıyla kullanılabilir. Hasta tarafından takılıp çıkarılabilen şeffaf plaklardır. Bu plaklar doktorunuz tarafından kişiye uygun şekilde planlanarak üretilirler. Ağızda braket ya da tel bulunmaz.
TEDAVİM BİTİNCE HANGİ TİP PEKİŞTİRME TEDAVİSİNİ GÖRECEĞİM?
Tedavinizi sonunda size en uygun pekiştime yöntemi ve süresi tedavi başında anomalinizin şekli tedavinizin gidiş hattı ve sizin tedaviye uyumunuz da göz önünde bulundurularak ortodontitiniz tarafından belirlernir. Ayrıca tedaviniz bitip telleriniz çıktıktan ve pekiştime tedavisine geçtikten sonra da hekiminizin yönlendirmesine bağlı olarak 3 ay, 6 ay, 1 yıl, 2 yıl gibi periyotlar ile ortodontistiniz sizi kontrol etmektedir.